نکته مهم: برای جلوگیری از کپی برداری سایت های مشابه، تمامی مبانی نظری های این سایت هر دو هفته یک بار ویرایش شده و به صورت به روز تر منتشر می شوند.

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 5.00 (1 Vote)
امتیاز کاربران
ضعیفعالی 

منظور از روایی وابسته به معیار مقایسه نمرات آزمون یا مقیاس با یک یا چند معیار می باشد و بدین ترتیب آزمون یا مقیاسی معتبر است که نمرات آزمون یا مقیاس با معیارهای مورد نظر همبستگی بیشتری دارد.هنگامی که به اعتبار ملاکی توجه می کنیم که درصدد شناسایی برخی ازمعیارهای قابل مشاهده از طریق یک آزمون یا مقیاس هستیم . روایی وابسته به معیار بر دو نوع است:

الف) روایی پیش بین   ب)روایی همزمان

الف)روایی پیش بین

      اعتبار پیش بین عبارت است از بررسی رابطه ی نمرات و نتایج حاصل از مقیاس آزمون با عملکرد و رفتار افراد در زمان آینده است.در این حالت این سؤال وجود دارد که آیا ابزار اندازه گیری قادر است آنچه را که ادعا می کند پیش بینی کند.به عنوان مثال،یکی ازدلایل اجرای کنکور برای داوطلبان شرکت در دانشگاه ،گزینش دانشجویان در رشته هایی است که بتوانند با توجه به استعدادشان ،دوره آموزشی مورد نظر را با موفقیت طی نمایند.بنابر این اگر بین نمرات قبولی کنکور در یک رشته خاص و شاخص پیشرفت تحصیلی دانشجویان آن رشته (که معمولاً از معدل استفاده می شود)همبستگی وجود داشته باشدمی توان گفت آزمون فوق اعتبار پیش بین بالایی دارد.همچنین سازمان هایی که برای استخدام پرسنل کارآمد،اقدام به گزینش و آزمون می کنند،ازیک سری آزمون ها و مصاحبه ها بهره می برند و هدف آنها جذب بهترین پرسنل جهت افزایش کارایی سازمان می باشد.بنابر این در صورت عدم اعتبار آزمون ها و مصاحبه ها ،قادر به جذب بهترین پرسنل نخواهند بود.علاوه بر دو مثال فوق می توان گفت تمامی آزمون ها ومقیاس هاپیش بینی کننده اند،آنهانوع خاصی از بازده،حالتی از امور را در حال یاآینده پیش بینی می کنند.آزمون هوش توانایی فعلی و آینده ی فرد را برای یادگیری،مقیاس اف قدرت طلبی، قدرت طلبی افراد را در حال و آینده و آزمون استعداد،پیشرفت آنها را در آینده پیش بینی میکند.

      ضریب اعتبار پیش بین از طریق اجرای آزمون برای همه ی افرا مورد نظر،انتظار برای یک مدت معقول ، گرد آوری نمرات ملاک و محاسبه ضریب اعتبار به دست می آید.مثلاً در مورد مثال قبل ،اعتبارپیش بین برای یک آزمون  استخدام،از طریق سنجش هریک ازمتقاضیان باکمک آزمون،استخدام عده ای از آنها برای چند هفته یا چند ماه تا موقعی که ملاک (عملکرد شغلی)را بتوان به طور پایا و منطقی ارزشیابی کرد محاسبه ضریب اعتبار بین نمره های پیش بینی کننده (آزمون)و ملاک (عملکرد شغلی)برقرار خواهد شد.این شیوه درباره ی نحوه ی پیش بینی آزمون از رفتار آتی،اطلاعات خوبی را بدست می دهد،اما این عمل وقت گیر بوده و مستلزم هزینه ی زیادی است.(آلن و ین،   1374:ص 84)

      علاوه بر وقت گیر بودن و هزینه ی بالای تعیین اعتبار پیش بین ابزار اندازه گیری یکی از مشکلات اصلی دیگر مسأله اندازه گیری ملاکی که مورد تأیید و توافق همگان باشد،است.به عنوان مثال،تعیین ویژگی های مناسب یک مدیر خوب،به عنوان ملاکی جهت انتصاب افراد در پست های سازمانی کار چندان ساده ای نیست.به عبارت دیگر تعیین ملاک موفقیت یک مدیر مستازم پژوهش های وسیع و دقیق در حوزه ی مدیریت و اقتصاد می باشد،که به رغم سال ها پژوهش هنوز ملاک دقیق و معتبری برای آن تعیین نشده است.

      همانگونه که در تعیین اعتبار پیش بین می توان از چندین ملاک استفاده کرد،استفاده از چندین آزمون پیش بین نیز این نوع روایی را افزایش می دهد و بر قدرت پیش بینی می افزاید.مثلاً افزودن چند عامل پیش بینی دیگربه نمرات آزمون ورودی دانشگاه ها می تواند قدرت پیش بینی آن آزمون را افزایش دهد.

      یعنی به عوض تکیه بر نمرات آزمون ورودی به عنوان یک عامل واجد پیش بینی،می توان از نمرات دبیرستان داوطلبان و نمرات نوعی آزمون استعداد تحصیلی نیز بهره برد.ترکیب این سه نوع عامل به مراتب بیشتر از نمرات یک آزمون ورودی می تواند موفقیت آتی داوطلبان ورود به دانشگاه را پیش بینی کند و در نتیجه انتخاب بهتری از داوطلبان به عمل آورد(سیف،1375:ص57).

ب)روایی همزمان

      اعتبار همزمان نوعی روایی وابسته به ملاک است که از همبستگی بین نمره های آزمون و ملاک در شرایطی که هر دو اندازه در یک زمان به دست آمده باشند،استفاده می کند.به عبارت دیگر این نوع اعتبار،حالتی از اعتبار پیش بین می باشد که در آن به جای تعیین رابطه بین دو آزمون پس از یک فاصله زمانی،رابطه ی بین دو آزمون به طور همزمان تعیین می شود.برای مثال،آزمون چند وجهی شخصیت مینه سوتا (MMPI) یک آزمون تقریباً بلند شخصیت است که اغلب تا 600 سؤال دارد.این آزمون یک سنجه روا برای ارزیابی شخصیت افراد می باشد.حال فرض کنید یک پژوهشگر آزمون جدیدی برای سنجش شخصیت تهیه کرده است که نسبت به آزمون فوق کوتاهتر می باشد.او می تواند در مواردی که نمرات افراد استثنایی است برای اطمینان از آزمون MMPI استفاده نماید.در این حالت آزمون کوتاه یک پیش بینی کننده و MMPI   به عنوان یک ملاک دارای اعتبار همزمان می باشد.

      در مواردی که نتایج هر دو آزمون شبیه به یکدیگر باشد،محقق می تواند آزمون کوتاه را جایگزین آزمون بلند نماید.بنابر این می توان گفت یکی از اهداف تعیین روایی همزمان بین دو آزمون،جایگزینی یکی به جای دیگرمی باشد.بدیهی است چنین جانشین سازی هنگامی مفید خواهد بود که بین نمرات هر دو آزمون رابطه ی بالایی وجود داشته باشد و دیگر این که استفاده از آزمون جدید نسبت به آزمون قدیمی دارای مزایای قابل توجهی باشد.

ج)ویژگی های مطلوب ملاک

      برای داده های ملاکی چند ویژگی ذکرشده است که ازجمله می توان به مواردزیراشاره کرد( ثراندایک،و هیگن 1979،به نقل از سیف،1375):ربط داشتن،بی طرفی ،پایایی و در دسترس بودن. منظور از ربط داشتن داده ها،میزان انطباق آنهابا موقعیت واقعی شخص می باشد.برای این خصوصیات هیچ گونه شواهد تجربی وجود ندارد و باید بر اساس ملاک منطقی تصمیم گرفت.مثلاً این که آیا میانگین نمرات دانشجویان سال اول دانشگاه شاخص درستی از دستیابی آنان به اهداف آموزشی درس های مختلف هست یا نه،هیچ گواه تجربی وجود ندارد.در این مورد،بهترین راه استفاده از نظر افراد و متخصصان می باشد(روایی محتوایی).بنابر این در رابطه با یک آزمون ملاک نیز لازم است که به قضاوت تخصصی افراد اطمینان کنیم تا معلوم شود که یک آزمون ملاک تا چه حد به ملاک غایی موفقیت در یک برنامه مربوط است.

      آزمون باید به نحوی باشد که همه ی افراد در کسب نمره ی خوب دارای شرایط مساوی باشند.مثال های مربوط به عدم بی طرفی،تفاوت بین تجهیزات و شرایط کار برای کارگران یک کارخانه یا تفاوت بین کیفیت آموزش داده شده به دانش آموزان مختلف است.

      یکی از خصوصیات ضروری همه ی آزمون ها،از جمله آزمون ملاک،پایایی آن می باشد،به عبارت دیگر هر وسیله اندازه گیری باید با ثبات و قابل تکرارباشد.در مورد پایایی آزمون در قسمت دیگر به طور کامل تووضیح داده می شود.و بالاخره یکی دیگر از ویژگی های مهم یک آزمون در دسترس  بودن داده های ملاک است.یعنی این که دستیابی به اندازه ملاک عملی و میسر باشد.این ویژگی را با توجه به زمان ،هزینه و امکانات مورد نیاز مورد قضاوت قرار می دهند؛بنابراین ملاکی که به سهولت بیشتر درچارچوب امکانات سهل تر،قابل دسترس باشد ملاک بهتری است.

 

 

 

 

نوشتن دیدگاه

در صورتی که مشکل شما (فوری) می باشد با ایمیل iranphe@gmail.com مکاتبه کنید.


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

نکته مهم: برای جلوگیری از کپی برداری سایت های مشابه، تمامی مبانی نظری های این سایت هر دو هفته یک بار ویرایش شده و به صورت به روز تر منتشر می شوند.

توجه: محصولات این سایت طراحی و یا ویرایش شده توسط مسئولین سایت بانک پرسشنامه و مبانی نظری ایران می باشند. لذا، حق انتشار الکترونیکی آن صرفا متعلق به سایت انک پرسشنامه و مبانی نظری ایران (www.iranque.ir) بوده و هر گونه کپی برداری و یا انتشار الکترونیکی آن پیگرد قانونی به دنبال خواهد داشت.